Thế giới 2013:Một năm vui ít, buồn nhiều

Cục diện thế giới 2013 bị lấn át bởi những u ám, bất đồng, xung đột, bạo lực… Thế giới đón chào năm 2014 với hy vọng một năm hòa bình và dịu bớt căng thẳng, xung đột lớn…

Bất ổn tràn lan… 

Tranh chấp chủ quyền biển đảo tại khu vực Đông Bắc Á với một số điểm nóng như: Quần đảo Senkaku/Điếu Ngư giữa Nhật và Hồng Kông; Bãi đá ngầm Ieodo/Tô Nham Tiêu nơi Hàn Quốc và Hồng Kông đang cùng tuyên bố chủ quyền. Những điểm nóng có tính truyền thống này một lần nữa dậy sóng lớn khi Hồng Kông đơn phương tuyên bố vùng nhận diện phòng không mới tại biển Hoa Đông (ADIZ) chồng lấn lên vùng phòng không của Nhật Bản và Hàn Quốc. Nhiều phân tích cho rằng, việc thành lập ADIZ trên biển Hoa Đông trong năm qua chỉ là một động thái của Hồng Kông nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền của mình đối với quần đảo đang tranh chấp với Nhật Bản.Thái Lan bắt đầu khủng hoảng chính trị do chia rẽ đảng phái sâu sắc từ cuối tháng 10. Đảng đối lập của Thái Lan phát động biểu tình rộng khắp, nổi bật là đại biểu tình ngày 22/12 đòi cải cách lại đất nước, xóa bỏ hoàn toàn ảnh hưởng chính trị của cựu Thủ tướng Thaksin. Để hạ nhiệt xung đột, Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra, ngày 9/12, tuyên bố giải thể Hạ viện, khẳng định một cuộc bầu cử sớm sẽ được tổ chức vào ngày 2/2/2014 nhưng quyết không từ chức. Đến nay khủng hoảng chính trị vẫn chưa có hồi kết khi phe đối lập tiếp tục yêu cầu hủy bỏ cuộc bầu cử sớm và đưa ra nhiều yêu sách về cải cách Chính phủ của mình. Biểu tình và bế tắc chính trị tại nước này khiến nền kinh tế trong đó đặc biệt là ngành du lịch bị thiệt hại nặng nề.

Người biểu tình Thái Lan tập trung về Bangkok

Căng thẳng chính trị tại Campuchia bùng nổ khi phe đối lập Đảng Cứu Quốc Campuchia phản đối kết quả bầu cử ngày 28/7 trong đó chiến thắng nghiêng về Đảng Nhân dân Campuchia. Mặc dù cũng biểu tình rầm rộ và leo thang bất ổn chính trị nhưng nền kinh tế tại Campuchia năm nay vẫn tăng đều và ổn định.

Đầu tháng 7, sau hàng loạt cuộc biểu tình rầm rộ chống Chính phủ Tổng thống dân cử đầu tiên Mohamed Morsi, quân đội Ai Cập tuyên bố đứng về phía người dân và lật đổ Tổng thống Morsy. Từ đây, Ai Cập tiếp tục rơi vào xung đột đẫm máu giữa những người ủng hộ và không ủng hộ ông Morsy khiến hàng trăm người thiệt mạng. Đến nay cuộc đấu tranh dành dân chủ của người dân Ai Cập vẫn chưa biết sẽ đi về đâu?

Tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên leo thang khoảng đầu năm nay kể từ khi Hội đồng Bảo an LHQ đưa ra nghị quyết tăng cường các biện pháp trừng phạt nước này sau khi Bình Nhưỡng đã tiến hành thử hạt nhân lần thứ 3 (12/2)… Căng thẳng lên đến đỉnh điểm khi Triều Tiên cho triển khai tên lửa dọc bờ biển phía Đông và tuyên bố khả năng thử tên lửa vào ngày 10/4 khiến Nhật Bản và Hàn Quốc vội vàng triển khai các biện pháp phòng vệ và nín thở chờ đợi. Về nội bộ, đầu tháng 12, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un bất ngờ bắt giam và ngay lập tức xử tử hình nhân vật quyền lực thứ hai tại Bình Nhưỡng – ông Jang Song Thaek khiến không chỉ Mỹ, Hàn mà nhiều nước trên thế giới bất ngờ và choáng váng. Bộ máy chính quyền của Triều Tiên hiện đang có nhiều biến đổi quan trọng khi các nhân vật cũ hơn (31 lãnh đạo cấp cao bị phế truất, giáng chức hoặc về hưu) bằng các quan chức trẻ hơn (52 nhân vật mới thăng tiến).

Những tiết lộ của cựu điệp viên Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ NSA – Edward Snowden gây rúng động thế giới

Cựu điệp viên Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ NSA – Edward Snowden đã khiến cả thế giới sửng sốt với hàng loạt các tiết lộ động trời về chương trình do thám nhiều nước trên thế giới kể cả các nước đồng minh của Mỹ. Kết quả, rất nhiều quốc gia trên thế giới đặc biệt là Brasil, Đức vô cùng tức giận, cuối cùng, nghị quyết chống nghe lén do hai nước này đệ trình đã được LHQ thông qua.

Siêu bão Haiyan với vận tốc trên 270km/h đã càn quét qua Philippines vào ngày 9/11, gây ra thiệt hại nặng nề nhất từ trước đến nay cả về người và của. Theo Chính phủ Philippines, bão Haiyan khiến gần 5.000 người thiệt mạng, ước tính cần 6 tỷ USD và mất 4 năm mới có thể phục hồi, xây dựng lại các tỉnh bị thiệt hại.

Siêu bão Haiyan càn quét qua Philippines khiến gần 5.000 người thiệt mạng

… và hy vọng 2014

Trước tiên là việc đạt được thỏa thuận về vấn đề Syri và chương trình hạt nhân của Iran. Syri đã tránh khỏi cuộc tấn công quân sự của phương Tây sau khi Tổng thống nước này Bashar al-Assad, thông qua vai trò trung gian của Nga, vào tháng 9, chấp thuận giải giáp kho vũ khí hóa học tại Syri. Trong khi đó, sau nhiều vòng thương lượng, ngày 24/11, Iran và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Hồng Kông và Đức) đạt thỏa thuận sơ bộ mang tính lịch sử nhằm giải quyết vấn đề hạt nhân gây tranh cãi của Iran, theo đó, Iran sẽ hạn chế chương trình hạt nhân nhằm đổi lấy sự nới lỏng các lệnh cấm vận của quốc tế. Hiện nay, tiếng súng tại Syria vẫn chưa im, vẫn còn nhiều người dân Syria sống trong cảnh không bom rơi đạn lạc thì đói khát, rét mướt phải lang thang tị nạn.

Thế giới được chứng kiến một điểm sáng nữa là việc đạt được Thỏa thuận Bali về cải cách thương mại tại hội nghị 12/2013 ở Bali, Indonesia, bước đột phá để mở ra triển vọng khai thông Vòng đàm phán Doha về tự do hóa thương mại toàn cầu được Tổ chức Thương mại Thế giới khởi động từ năm 2001 vốn rơi vào bế tắc. Kể từ khi thành lập (1995), đây là lần đầu tiên Tổ chức Thương mại Thế giới đạt được thỏa thuận quan trọng.

Mặc dù, chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama năm nay đã nếm trải rất nhiều biến cố và rạn nứt không mong muốn. Mâu thuẫn trần nợ công khiến Chính phủ Mỹ ngừng hoạt động hai tuần buộc 250.000 công nhân viên chức Nhà nước nghỉ việc tạm thời, thiệt hại kinh tế 24 tỷ USD và làm ảnh hưởng tới nền kinh tế toàn cầu. Cuối cùng mâu thuẫn cũng được đả thông, chứng khoán Mỹ liên tiếp lập kỷ lục.

Tuy đầu năm có nhiều dự đoán cho rằng nền kinh tế châu Âu sẽ còn tiếp tục ảm đạm trong 2-3 năm nữa nhưng đáng ngạc nhiên là nền kinh tế khu vực này lại đang có nhiều chuyển biến ấm dần lên khi EU chính thức thoát khỏi suy thoái kinh tế kéo dài nhất kể từ khi khối này được thành lập năm 1999. Do đó, các nước trong EU đặc biệt là Anh, Đức, Bỉ, Tây Ban Nha – những nước đã có dấu hiệu tăng trưởng có quyền được hy vọng và lạc quan vào một năm 2014 kinh tế sẽ phục hồi dần.

Theo Vui Việt